معماری چیست – آشنایی با مفهوم معماری ساختمان
زمانی که به مقوله معماری وارد می‌شویم به کلکسیونی مفاهیم کلیدی و کاربردی برمی‌خوریم که به دلیل قدمت این علم، وجودشان بدیهی است. معماری موضوعی نیست که با پیشرفت‌های فناوری حیاتش را احساس نماییم، اگرچه فناوری‌ها توانسته‌اند زمینه بست و گسترش این فعالیت خلاقانه بشر را فراهم سازند، اما زمان پیدایش این علم به برهه‌هایی بسیار پیش‌تر بازمی‌گردد.
شرکت آتریم مجری انواع پروژه های معماری | تماس بگیرید
از زمانی که بشر قدم به این زمین خاکی نهاد، گویی معماری و اصول ابتدایی آن متولد شدند و با گذر زمان علم، تجربه و فناوری به بالندگی آن کمک فراوانی نمودند. با این توصیفات می‌توان گفت یکی از قدیمی‌ترین علوم با پیشینه‌ای کهن که محدود به منطقه و مرز جغرافیایی خاصی نبوده و به تعدد در تمامی جهان پراکنده است، معماری با آن جذابیت‌های ذاتی‌اش است.
در این مطلب می‌کوشیم در حد توان باب علم معماری که به‌راحتی مرزهای هنر را درنوردیده و اکنون به صنعتی پویا آمیخته به هنر تبدیل‌شده، بیشتر سخن بگوییم.
تعریفی وسیع‌تر از معماری
تعریف معماری به دلیل حوزه وسیع و جایگاه رفیعی که در صنعت ساختمان‌سازی دارد کار چندان راحتی نیست. در حالت کلی می‌توان معماری را فرآیند ساماندهی فضا دانست که مانند سایر پدیدهای بشری روند تکاملی خود را از پس قرون و اعصار فراوان طی نموده و اکنون به اوج بالندگی و شکوفایی رسیده است.
درواقع می‌توان معماری را به عمران و آبادانی و معمار را به آبادگر تعبیر نمود. ازاین‌رو برای تفهیم بهتر این علم به سخن «جان راسکین» که می‌گوید: «معماری هنر افراشتن و آراستن بنا توسط انسان است» استناد کرد. بدین ترتیب نمی‌توان برای تعریف معماری به آن از یک بعد خاص نگریست، بلکه باید جنبه‌های مختلف آن را مورد ارزیابی قرارداد و سپس به تعریف آن پرداخت.
به طراحی ساختمان به‌گونه‌ای که زیبایی، هندسه، دوام، تناسبات، مقیاس‌ها و بسیاری المان‌های مهم دیگر را به‌صورت هم‌زمان پوشش دهد، معماری اطلاق می‌گردد. ازاین‌رو است که طرح‌های معماری که بر اساس اصول مهندسی سازه پیاده‌سازی می‌شوند، خاطره‌انگیز بوده و معضلاتی مانند ازهم‌گسیختگی فرهنگی و سنتی در آن‌ها جایی ندارد.
بررسی میزان وسعت دانش معماری
در تعاریف قدیمی معماری کمتر می‌توان حدومرزی بین سازه و اصول معماری قائل شد، اما با ورود مباحث آکادمیک کنونی مرزهای دانش، بینش و آموزش سبب جدایی مفهوم سازه اصلی ساختمان از معماری شده‌اند. ازاین‌رو حوزه فعالیت مهندسان معمار اکنون از حیطه فعالیت متخصصین تأسیسات به‌کلی جداشده و تخصص گرایی، بابی جدید و بسیار وسیع‌تر از گذشته را به‌سوی معماری گشوده است.
بدین ترتیب برای تعیین میزان وسعت دانش معماری، متخصصان این حوزه کوشیده‌اند تا به تعریفی که ازیک‌طرف کامل و دربرگیرنده تمامی مفاهیم مربوط به این علم باشد بپردازند و از سوی دیگر نیز مانع ورود مفاهیمی خارج از عرف این صنعت بدان گردند.
با این تقسیمات امروزه معماری را شامل زیرشاخه‌های فراوانی مانند معماری تاریخی، معماری اسلامی، معماری داخلی و … می‌یابیم که هر یک تخصصی خاص خود را می‌طلبد تا به اصطلاحات آن‌ها به‌طور کامل واقف شویم.
آشنایی با مفهوم معماری ساختمان
معماری علمی نیست که یک نقطه کانونی را برای فعالیت خود برگزیند، بنابراین هر زمان به شیوه‌ای نو و تازه ردپای آن را می‌توان در رشته‌های مختلف که به‌گونه‌ای با موضوعات هنر و اجتماع در ارتباط هستند، یافت. ولی معماری ساختمان که برگرفته از تفکر انسانی و عناصر طراحی است به مدد اصول زیبایی‌شناسی به ایجاد الگو، کنتراست، توازن و … در ساخت‌وسازها می‌پردازد.
بدین ترتیب با بیشترین تمرکز بر روی احداث بناها به پدیدآوردن ساختمان‌هایی بی‌نظیر با معماری‌هایی برتر اقدام می‌کند. به‌واقع معمار می‌کوشد تا به مدد عناصر، بهترین استفاده از فضا را صورت داده و با سازمان‌دهی ارکان، بنای ساختمان را ازنظر اصول دیزاین آرایی، هنر، علوم سازه و … به بهترین توازن برساند.
با این توصیفات معماری ساختمان به معماران اجازه می‌دهد تا ساخت‌وسازهایی زاییده از تفکر انسان و عناصر جاری را در عین وحدت و یکپارچگی پدیدآورند و از پس چنین رویکردی سازه‌ای بی‌نظیر را به همگان معرفی نمایند.
شغل معماری و میزان محبوبیت آن
خدماتی که معماران در قالب شغل معماری ارائه می‌دهند، متنوع بوده، بدین ترتیب ارتباطات وسیع از ثمره‌های چنین شغلی است. معماری و تقارن عجیب آن با ساختمان‌سازی سبب شده علاوه بر متنوع بودن مباحث مربوط به این شغل، معمار با طبیعت ارتباطی تنگاتنگ داشته و تماماً حضورش در فضاهای مختلف رقم بخورد.
امروزه بسیاری با ذهنیت رسیدن به درآمدهای بالا راهی آموزش آکادمیک معماری شده و اتفاقاً نیز به موفقیت‌های چشمگیری در این عرصه نائل شده‌اند. به دلیل وابستگی امور ساخت‌وساز از همان ابتدا تا انتهایی‌ترین مراحل دیزاین و دکوراسیون به معماران حرفه‌ای و کارآزموده سبب شد، شغل معماری یکی از پردرآمدترین و به‌تبع آن پرطرفدارترین مشاغل در بازار ایران به شمار رود.
رشته معماری و جایگاه آن در ایران و جهان
اکنون به‌جرئت می‌توان گفت رشته معماری یکی از نادر رشته‌هایی است که دانشجویان بسیاری در ایران و جهان مایل به گذراندن دوره‌های آکادمیک آن هستند. ازاین‌رو طبیعی است که دانشگاه‌های وابسته به این رشته با خیل وسیع دانشجویان مشتاق مواجه باشند.
باوجود تنوع فراوانی که در زیرشاخه‌های این هنر وجود دارد، بدیهی است که تعداد فراوانی دانشگاه نیز باب پاسخگویی به این نیاز وسیع احداث و به دانشجویان خدمات ارائه دهند.
گسترش علوم پایه و تخصصی در مورد معماری سبب شده، دانش‌پژوهان بعد از گذران دوره‌های دانشگاهی قادر باشند به پدیدآوردن طرح‌هایی بی‌بدیل متناسب با نیاز کارفرمایانشان اقدام کنند.
یکی از دانشگاه‌های معتبری که نام آن را به حتم زیاد شنیده‌اید، دانشکده هاروارد است که توانسته با ارائه آموزش‌هایی در سطح کیفی بالا مشهورترین معماران جهانی را تربیت و روانه بازار کار نماید.
شاخه و گرایش‌های مختلف رشته‌ی معماری
همان‌طور که اشاره نمودیم دانش معماری وسیع است و هرروز نیز بر نامتناهی بودن آن به مدد علوم مختلف افزوده می‌شود. بدین ترتیب گرایش‌های مختلفی را از این علم شاهد هستیم که برخی بر فضای داخلی تکیه داشته و بعضی دیگر فضای بیرونی را موردتوجه قرار می‌دهند.
گاهی نیز بازسازی، مرمت، احیای و … ساختمان‌ها را مدنظر می‌آورند، ولی در حالت کلی تمامی آن‌ها شرایط بهینه‌تری را برای ساختمان‌ها پدیدار می‌سازند.
از گرایش‌های مختلف معماری می‌توان به معماری منظر باهدف سازمان‌دهی و طراحی فضاهای طبیعی، مطالعات معماری ایران با رویکرد مطالعه و برقراری ارتباط میان گذشته و آینده، مهندسی معماری اسلامی با بررسی تخصصی معماری ایران و جهان و معماری داخلی با سازمان‌دهی هنری پوسته‌های درون قالب بنا، اشاره نمود که هرکدام بخشی از فضا را مدنظر گرفته و به ساخت، مرمت، بازسازی و … آن می‌پردازند.
ولی در این گرایش‌ها شاخه‌های دیگری نیز وجود دارد که از دیگر شاخه‌ها و گرایش‌های معماری به شمار می‌روند. این تنوع عالی توانسته تمامی جنبه‌های مختلف یک بنا را در بربگیرد.
بدین ترتیب نیازی بابت ساخت‌وساز یک بنا باقی نماند که بدان به شکلی مهندسی، تخصصی و علمی پاسخ داده نشود. از دیگر گرایش‌های مطرح در علم معماری به این موارد می‌توان اشاره می‌نمود:
- گرایش بازسازی پس از سانحه با ارائه راهکارهایی جهت ممانعت یا کاهش اثر تخریبی پس یا قبل از بروز خسارات توسط بلایای طبیعی
- گرایش مدیریت پروژه و ساخت به‌منظور برنامه‌ریزی، هدایت و کنترل فعالیت‌های بازسازی، نظارت و اجرای پروژه‌های عمرانی
- گرایش تکنولوژی معماری شامل ساخت و بهره‌برداری از ساختمان با استفاده از فناوری‌های نوین و مناسب طراحی
- گرایش انرژی معماری با تکیه‌بر آلودگی‌های زیست‌محیطی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی و استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر در طراحی معماری پایدار
- گرایش طراحی شهری، به‌منظور طراحی شهرک‌ها، فضاهای شهری و توجه به شهرسازی باهدف نظم‌بخشی کالبدی به جنبه عمومی شهری و ایجاد یک تجربه‌ی زیباشناختی در شهرها
- گرایش برنامه‌ریزی منطقه‌ای، پی‌ریزی سیاست‌گذاری‌های شهری و ارزیابی طرح‌های عظیم منطقه‌ای به‌منظور کم کردن اختلاف سطح شهرها، استفاده از منابع طبیعی و …
- گرایش مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی با رویکرد رفع کمبودهای تاریخی، حفاظت و مرمت بناهای معماری، پیشرفت صنعتی با تکیه‌بر مهارت‌های فنی، فرهنگی و هنری
وظایف اصلی یک معمار متخصص و حرفه‌ای
با توجه به اینکه شغل معماری جزء مشاغل با شأن اجتماعی بالا است و اغلب فعالان در این حوزه از یک احترام عمومی بالایی برخوردار هستند، انتظار می‌رود، وظایفی در سطح کلی را در جهت ارتقا سطح خدماتشان به انجام رسانند. درواقع معماری می‌تواند اعتبار شغلی خود را حفظ نماید که مطالعه و بررسی روش‌های معماری قدیم و جدید را به‌صورت روتینگ جزء فعالیت‌های همیشگی‌اش قرار دهد.
بدین ترتیب با ورود اطلاعات و فنون جدید به این عرصه خود را به آن‌ها تجهیز نموده و همیشه آپدیت و به‌روز باشد. از دیگر وظایف یک معمار بررسی بعدهای فضایی در نقاط مختلف کشور و شرکت در کمسیون‌های تخصصی بوده که همگی در سطح ارتقا دانش و بینش معماران مؤثر هستند.
معماران باید بتوانند به طراحی و تهیه‌ی پروژه‌های ساختمانی سبک و سنگین بدون مشکل بپردازند و نظارت بر عملیات ساختمانی را بدون کم‌وکاست به انجام رسانند. در این حالت است که می‌توان اذعان داشت یک معمار به‌تمامی شئون شغلی خود واقف بوده و توانایی لازم برای حضور در چنین عرصه‌ای را دارا می‌باشد.
چه کسانی می‌توانند در رشته معماری به موفقیت نائل شوند؟
تمامی کسانی که به دانش ریاضیات و هنر به‌قدر کافی واقف بوده و از پس حل معادلات پیچیده برمی‌آیند تا حد زیادی توانایی حضوری موفق را در رشته معماری دارند. البته چنین افرادی باید به تبحر کامل جهت طراحی مدل‌های مختلف نیز دست یابند و برای تمرکز بر چنین علمی که ترکیبی از علوم و فنون مختلف است، توانایی لازم را در خود بیابند.
البته تفکر انتقادی و آستانه تحمل بالا نیز از دیگر مشخصه‌هایی است که معماران آینده باید به آن آراسته باشند یا این خصیصه‌ها را در خود تقویت نمایند. درنهایت پشتکار، تلاش شبانه‌روزی و ممارست برای مدت‌زمان طولانی از دیگر ویژگی‌هایی است که اگر آن‌ها را در خود می‌یابید، به حتم در رشته معماری به جایگاه رفیعی نائل خواهید شد.
ارسال نظر
ببخشید، برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید
0 نظر